ปฏิรูปงานสอบสวน แบบนี้ ... ใช่เหรอ ?

การปฏิรูปตำรวจด้านหนึ่งที่สำคัญและถูกพูดถึงอย่างมากคือ กระบวนการยุติธรรมในชั้นพนักงานสอบสวน   ซึ่งมีปัญหาการร้องเรียนจากประชาชนมาเป็นอันดับหนึ่ง  จากการร้องเรียนตำรวจในภาพรวม  ซึ่งก็จะมีสาเหตุต่าง ๆ ได้แก่ ไม่ได้รับความเป็นธรรม , ทำสำนวนล่าช้า , พูดจาไม่สุภาพ , เรียกรับผลประโยชน์    ทางสำนักงานตำรวจแห่งชาติก็ไม่ได้นิ่งนอนใจ  ได้มีการพยายามปรับปรุงแก้ไขเรื่อยมา  ตั้งแต่ปี 58 ที่มีคณะทำงาน ชุด รองย้อย พล.ต.อ.วรพงษ์  ชิวปรีชา(เกษียณปีที่แล้ว) ได้ศึกษาปัญหา  ได้สรุปแนวทางแก้ไขส่งไม้ต่อมายัง ผบ.ตร.  พล.ต.อ.จักรทิพย์  ชัยจินดา  โดยมีสาระสำคัญในการแก้ไข อาทิ

• การเกลี่ยพนักงานสอบสวนให้พอดีกับปริมาณงาน   ประมาณ 70 สำนวนคดี/คน 
• การเพิ่มความรู้ด้านกฎหมาย และจริยธรรมให้กับพนักงานสอบสวน
• จัดทีมพนักงานสอบสวนเข้าเวรให้เพียงพอต่อการแจ้งความของประชาชน  ไม่ต้องรอนาน  มีหัวหน้าทีมคอยแจกงาน ดูแลการให้บริการให้เกิดความเป็นธรรม รวดเร็ว

     แต่ข้อเสนอดังกล่าวก็ยังไม่ทันได้นำไปปฏิบัติ หรือทดลองอย่างจริงจัง  ก็มีคำสั่งยุบแท่งพนักงานสอบสวน ไม่มีเลื่อนไหล  ฯลฯ จนเกิดความวุ่ยวายหลายเดือน แม้ตอนนี้เองก็ยังไม่สะเด็ดน้ำ  ยังคงเหลือปัญหาอีกมากมาย  ซึ่งถูกมอบหมายให้ พล.ต.อ.พงศพัศ  พงษ์เจริญ รอง ผบ.ตร. ที่จะเกษียณปีนี้ ดำเนินการต่อ(หลังจาก อาจารย์ชัช พล.ต.อ.ชัชวาลย์  สุขสมจิตร์  แล้วไม่มีใครเป็นหัวเรือให้กับงานสอบสวนของ ตร. อย่างแท้จริง)

     ซึ่งคณะทำงานชุด พล.ต.อ.พงศพัศฯ ก็ได้ยืนยันว่าจะปฏิรูปงานสอบสวนในรูปแบบใหม่ภายใน 1 ปี สำหรับ 514 สถานีตำรวจนำร่อง ในด้านต่าง ๆ อาทิ 

• รูปแบบ One Stop Service จะถูกปรับเปลี่ยนทั่วประเทศ  ให้เหมือนกันตามลักษณะสถานีตำรวจขนาดต่าง ๆ  โดยจะมีงบประมาณดำเนินการ(อันนี้ไม่แน่ใจ  ตำรวจแม่งชอบสั่งให้ทำก่อน  งบไม่มีมา  ดูอย่างป้าย POLICE ขนาดใหญ่ ด้านบนสถานี  นี่ก็ทำกันเอง ไม่มีงบฯ  ใครยังไม่ทำก็โดนแดก)
• การแจ้งความของประชาชน จะมีเจ้าหน้าที่ ที่เกี่ยวข้องมาร่วมฟัง  จะได้ไม่ต้องเล่าหลายครั้ง  โดยมี หัวหน้าทีมสอบสวน , พนักงานสอบสวนเวร , สืบสวน , ประจำวัน , ร้อยเวร ป.  โดยจะให้ผู้เสียหายนั่งกลาง  ส่วนเจ้าหน้าที่ทั้งหลาย นั่งล้อมเป็นครึ่งวงกลมตามรูปข้างต้น(ดูแล้วค่อนข้างเพ้อเจ้อ  เอาแค่ พงส. กะสืบสวนเวร มาก็พอ  ที่เหลือไม่จำเป็นเลย  จะลงประจำวัน พงส. ก็สรุปเนื้อหาให้ก็ได้  ตัวเสมียนประจำวันต้องรับแจ้งเอกสารหาย มีคนมารอมากมาย  สิ้นเปลืองกำลังพล  แล้วนั่งล้อมแบบนี้  ผมว่าตัวผู้เสียหายเองคงเกร็งอยู่เหมือนกัน)

     ไปทำเรื่องโครงสร้างอาคาร เรื่องกายภาพอีกแล้ว เปลี่ยนไปเปลี่ยนมา เปลืองงบประมาณเปล่า ๆ ไม่ใช่เรื่องที่ประชาชนเขาอยากได้เสียหน่อย  มาดูกันดีกว่าครับว่าไอ้ที่แก้ได้  ควรจะแก้ไขก่อน  แต่ไม่ได้ทำนั้นมีอะไรบ้าง

• เกลี่ยพนักงานสอบสวนให้มีปริมาณงานที่เหมาะสม  คำสั่งที่ผ่านมาไม่ได้แก้ปัญหาตรงจุดนี้แต่อย่างใด
• ไล่บี้สถิติคดีเกิด-จับ  กดดันตำรวจระดับสถานี จนพนักงานสอบสวนไม่กล้ารับคดีที่เกิดขึ้นตามจริง   ปัดเป่าคดี รับความเสี่ยงไว้เอง  ทำให้ไม่เห็นภาพใหญ่ว่าควรแก้ปัญหาเรื่องกำลังพล งบประมาณอย่างไร   ระดับ ตร. บอกให้รับคดีตามจริง  และระดับ บช. มาแข่งขันเรื่องสถิติ  พลเอก พลโท  ไปคุยกันก่อนให้รู้เรื่องนะ
• รับคดีตามจริง ทำสำนวนไม่ทัน  สำนวนค้างก็โดนตั้งกรรมการ  ทั้ง ๆ ที่คดีต่อคนต่อปีเกินกว่าที่ ตร. วางมาตรฐานเอาไว้
• ในสำนวนการสอบสวนมีค่าใช้จ่ายแฝงมากมายที่ พงส. ต้องออกเงินเอง  อาทิ กระดาษที่พิมพ์สำนวนทั้งหมด , ค่าใช้จ่ายในการไปผัดฟ้อง-ฝากขัง , การส่งเอกสารต่าง ๆ เป็นเงินทั้งนั้น  หมายเรียก พิมพ์มือ ของกลาง ฯลฯ , คอมพิวเตอร์-พริ๊นเตอร์ ส่วนตัว เป็นต้น  อันนี้น่าคิดคำนวนดูนะครับว่าใน 1 สำนวน มันมีค่าใช้จ่ายแฝงเท่าไหร่แน่(เดาว่าเจ้านายคงไม่อยากรู้ มันเกินสติปัญญา เรื่องจิ๊บจ๊อยแค่นี้มึงก็ไปหาเอาเองสิ อย่าให้มีเรื่องมาก็แล้วกัน)
• เคยรู้ปัญหาการติดต่อหน่วยข้างเคียงบ้างไหมครับ  อย่าง อัยการไม่รับสำนวนหลังวันที่ 25 ให้เราไปผัดฟ้อง-ฝากขัง อีกผลัด ,  การสอบเยาวชน ก็ต้องนำเด็กพร้อมผู้ปกครองไปสอบปากคำที่อัยการ บางแห่งต้องจ่ายค่าตอบแทนที่ปรึกษากฎหมายเองอีก   เรื่องแบบนี้มันเป็นข้อตกลงที่ไม่มีเอกสาร  เป็นข้อเรียกร้องฝ่ายเดียวที่ให้ตำรวจทำตาม และเป็นภาระ  ตร. ต้องเป็นเจ้าภาพรวบรวมแล้วเจรจาในระดับหน่วยงานครับ(ฟังปัญหาเขาบ้าง ไม่ใช่สั่ง + เอาผิด )
• เทคโนโลยีที่ทันสมัย  ทำไมไม่ทำให้งานมันง่ายขึ้น เร็วขึ้น ?  ต้องลงข้อมูลมากมาย ทั้งในเว็บ ในเอกสาร ในสมุด สารพัดแบบ  จะรายงานเหตุก็ต้องส่งแฟกซ์  พลาดมาเป็นโดนทุกกรณี
• ขั้นเงินเดือน พนักงานสอบสวนไม่ค่อยได้ หรือได้น้อย เมื่อเทียบสัดส่วนกับสายงานอื่น ๆ ในสถานี
• เส้นทางความก้าวหน้าในชีวิตราชการของสายสอบสวนจะเป็นอย่างไร  หรือต้องกลับไปวิ่งเต้นเจ้านายเหมือนสายงานอื่น
• ทำเว็บไซต์เป็นสื่อกลางในการแชร์ข้อมูล ความรู้ ระเบียบ คำสั่ง กฎหมาย ใหม่ ๆ ที่ออกมา  โดยเฉพาะยุคเผด็จการ  ออกคำสั่ง กฎหมายมาจนศึกษากันไม่ทัน
• แล้ว สบ.4 หรือ ผู้กำกับการสอบสวน จะให้เขาทำหน้าที่อะไร  ตอนนี้ว่างงานกันอยู่ทั่วประเทศหลายร้อยคน

     เหล่านี้แหละครับที่น่าจะทำก่อน  ทำได้เลย  จะเป็นขวัญกำลังใจแก่ผู้ปฏิบัติอย่างมาก   ทาง ตร. จะทำอะไรขอล่ะครับ  ให้คนที่เขาเคยทำงานนั้น ๆ หรือคนที่มีประสบการณ์ตรง  คนที่ปฏิบัติหน้าที่  มาเสนอแนวทางแก้ไข  ถ้าไม่ฟังแก้ยังไงก็ไม่ถูกจุด มโนกันไปเรื่อย  ลดอัตตา ฟังผู้น้อยบ้างครับ